Рӯзи умумиҷаҳонии ҳимояи ҳуқуқи истеъмолкунандагон

Рӯзи умумиҷаҳонии ҳимояи ҳуқуқи истеъмолкунандагон, ки аз ҷониби СММ 9 апрели соли 1985 ва қарори ҷаласаи нахустини Шӯрои машваратӣ оид ба ҳимояи ҳуқуқи итеъмолкунандагон дар давлатҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил аз 25 ноябри соли 2011, ҳамасола дар ҷаҳон 15 март ҳамчун Рӯзи умумиҷаҳонии ҳимояи ҳуқуқи истеъмолкунандагон ҷашн гирифта мешавад.
Ин рӯз барои ҷалби таваҷҷӯҳ ба аҳамияти ҳифзи манфиатҳо ва ҳуқуқҳои истеъмолкунандагон дар соҳаҳои гуногуни ҳаёт, аз ҷумла барои суғурта пешбинӣ шудааст.
Суғурта яке аз намудҳои машҳуртарин ва серталаби хизматрасонӣ барои истеъмолкунандагон ба ҳисоб меравад. Суғурта барои муҳофизат кардани худи Шумо ва моликияти Шуморо аз хатарҳои ногаҳонии марбут ба беморӣ, садамаҳо, офатҳои табиӣ, ҷиноятҳо ва дигар ҳолатҳои ба миёномада кӯмак мерасонад. Суғурта инчунин ба рушди иқтисодӣ, сармоягузорӣ, ҳифзи иҷтимоӣ ва суботи иҷтимоӣ мусоидат мекунад.

Бо вуҷуди ин, суғурта инчунин бо мушкилотҳои бамиёномада, ки истеъмолкунандагон бо онҳо рӯ ба рӯ мешаванд инҳоянд:
- Огоҳии нопурра ва маърифатнокии истеъмолкунандагон оид ба ҳуқуқ ва уҳдадориҳои онҳо дар муносибатҳои суғурта, инчунин аз намудҳо ва шартҳои мавҷудаи суғурта.
- Мураккабӣ ва номуайянии шартномаҳои суғурта, ки аксар вақт шартҳои пинҳонӣ ё номусоид барои инстеъмолкунандагон, маҳдудиятҳо, истисноҳо ва таҳким ва таҳримҳоро дар бар мегиранд.
- Ҷуброни беадолатона ва даъвоҳои душвори суғурта, ки метавонад бо рафтори ноҳаққона аз ҷониби суғуртакунандагон, таъхири нопурра ё рад кардани пардохтҳо, ғайриқонунӣ кам кардани маблағи ҷуброни суғуртавӣ ва дигар ҳуқуқвайронкуниҳо алоқаманд бошад.
- Назорат ва танзими нокифояи бозори суғурта, ки метавонад боиси паст гардидани сифат ва бехатар набудани хизматрасонии суғурта, вайрон кардани қоидаҳои рақобат, қаллобӣ, коррупсия ва дигар падидаҳои номатлуб гардад.

Дар робита ба ин, истеъмолкунандагон дар соҳаи суғурта ба ҳимояи ҳифзи самараноки ҳуқуқ ва манфиатҳои худ ниёз доранд, ки ин бояд дар чунин сатҳҳои гуногун амалӣ карда шавад: қонунгузорӣ, иҷроия, судӣ, ҷамъиятӣ ва байналмиллалӣ.

Дар сатҳи қонунгузорӣ таҳия ва қабул намудани санадҳое зарур аст, ки қоидаҳо ва стандартҳои возеҳ ва ягонаро дар соҳаи суғурта бо назардошти тавсияҳои байналмиллалӣ ва таҷрибаи пешқадам муқаррар намоянд. Инчунин бояд дастрас ва шаффофияти ин санадҳо барои истеъмолкунандагон ва суғуртакунандагон таъмин карда шавад.
Дар сатҳи иҷроия зарур аст, ки идора ва назорат аз болои фаъолияти ташкилотҳои суғуртавӣ ва миёнаравиҳо, инчунин риояи ҳуқуқҳои истеъмолкунандагон дар муносибатҳои суғурта пурзӯр карда шавад. Инчунин зарур аст, ки механизмҳои самараноки ҳалли шикоятҳо ва даъвоҳои истеҳмолкунандагон, ҳамчунин пешгирӣ ва ҳалли баҳсҳо дар соҳаи суғурта таъсис ва нигоҳ дошта шаванд.
Дар сатҳи судӣ мавҷудият ва самаранокии ҳимояи судии ҳуқуқ ва манфиатҳои истеҳмолкунандагон дар соҳаи суғурта, инчунин риояи принсипи адолат, баробарӣ ва мустақилият дар мурофиаи судӣ зарур аст.

Дар сатҳи ҷамъиятӣ фаъолияти ташкилоту ташаббусҳои ҷамъиятиро, ки ба ҳифзи ҳуқуқҳои истеъмолкунандагон дар соҳаи суғурта машғуланд, инчунин маълумот ва омӯзонидани истеъмолкунандагон оид ба ҳуқуқ ва уҳдадориҳои онҳо, намудҳо ва шартҳои суғуртаро инкишоф додан ва дастгирӣ намудан аз хавфҳо ва манфиатҳои суғурта зарур аст.
Дар сатҳи байналмиллалӣ зарур аст, ки дар ҳамкорӣ ва мулоқоти байналмиллалӣ оид ба масъалаҳои ҳифзи истеъмолкунандагон дар бахши суғурта ширкат варзида, инчунин стандартҳо ва тавсияҳои байналмиллалӣ дар ин самт ба назар гирифта шаванд.

Рӯзи умумиҷаҳонии ҳимояи ҳуқуқи истеъмолкунандагон барои баланд бардоштани огоҳӣ ва фаъолияти истеъмолкунандагон дар соҳаи суғурта имконияти хубест, инчунин беҳтар намудани сифат ва бехатарии хизматрасониҳои суғурта. Ҳамчунин барои такмил додани қонунгузорӣ ва амали суғурта, таҳкими боварӣ ва ҳамкории байни истеъмолкунандагон ҳавасманд аст.